Caspar David Friedrich

Met zijn bijzonder indrukwekkende landschap heeft de regio Bastei altijd een rijkdom aan motieven voor kunstenaars geboden. Ook Caspar David Friedrich vereeuwigde het in enkele van zijn werken. Het olieverfschilderij "Rotslandschap" uit 1823 toont bijvoorbeeld de imposante groep rotsen van de Neurathener Rotspoort.

Wandeltip: Malerweg 2e etappe

Aan het einde van de 18e eeuw markeerden afbeeldingen van de rotspoort Uttewald een verandering in de manier waarop naar het landschap werd gekeken: afschuw over de elementaire kracht en dreiging van de natuur veranderde in verrukking over de schilderachtige romantiek van worden en vergaan. Caspar David Friedrich bracht meerdere dagen door in het gebied op zoek naar eenzaamheid en schetste het landschap. In 1821 vertelde hij de Russische dichter W.A. Shukowsky dat hij ooit een hele week in de Uttewalder Grund had doorgebracht "tussen rotsen en dennenbomen" en geen mens was tegengekomen. In 1825 maakte hij van deze intense ervaring zijn sombere olieverfschilderij "Uttewalder Grund".

Wandeltip:  Malerweg 1. etappe

Als Dresden in maart 1813 oorlogstoneel wordt en de Franse heerser Napoleon de stad met 10.000 man bezet, besluit Frederik te vluchten - naar zijn geliefde Saksische Zwitserland. Hij vindt onderdak in het huis van een vriend in het rustige vissersdorp Krippen. Hij kende de schilderachtige omgeving en de verscheidenheid aan motieven die hier werden aangeboden al van eerdere bezoeken. Maar de innerlijke rust die de kunstenaar nodig heeft om te werken, blijft lang uit. De gebeurtenissen van de dag houden hem ook hier bezig. Een monument aan de Bächelweg herdenkt sinds 2023 de tijd van de schilder in Krippen. De anderhalve meter hoge zandstenen stele markeert de Caspar-David-Friedrich-Weg, die in Krippen begint, in de stijl van de historische wegwijzers die ooit de kunstenaars van de Romantiek de weg wezen. Het monument is gemaakt door steenhouwer Jan Lorenz.

Wandeltip: Caspar David Friedrich Trail

Met zijn van verre zichtbare silhouet wekte de oude Veste Stolpen ook de belangstelling van de romantici. Caspar David Friedrich bezocht Stolpen op 27 augustus 1820 en tekende de vrijstaande, torenhoge Coselturm in portretformaat. "De torens zijn te lang", noteerde Friedrich die dag op zijn schets van de Coselturm. Een gapende wond naast de toren. Hier tekende hij het deel van het complex dat slechts een paar jaar eerder door Napoleon en zijn troepen was verwoest. Je kunt duidelijk het gat in de muur zien en het puin dat eruit werd geblazen.  Friedrich maakte er destijds zijn taak van om de sporen van Napoleons vernietiging te documenteren en tekende ze waar hij maar kon.

Wandeltip:Wandeling door Stolpen

Caspar David Friedrich werkte rond 1817 aan de beroemde "Wandelaar boven de Mistzee". Voor de rugfiguur had hij een prominente rots nodig waarop hij de wandelaar kon plaatsen. Hij gebruikte een rots op de beklimming van de Kaiserkrone als model. Hij moet deze rots hebben ontdekt tijdens een van zijn wandelingen in Krippen in 1813. "De horizon is zo hoog boven het hoogste punt van de rots", noteerde hij in de kantlijn van de tekening "Felsige Kuppe". Vijf jaar later stond deze schets model voor zijn beroemde schilderij. Hoewel de rots al aan de voet van de Kaiserkrone ligt, is het zeker de moeite waard om naar de top te klimmen. Het uitzicht is fenomenaal!

Wandeltip:

Caspar-David-Friedrich-Weg

Het jaar 1800 kan worden gezien als het hoogtepunt van Friedrichs euforie over Saksisch Zwitserland. De toen 25-jarige reisde dat jaar minstens vijf keer naar de regio. Naast zijn meerdaagse avontuur in Uttewalder Grund bezocht Friedrich begin juli het gebied rond Hohnstein. Alleen al de ligging van kasteel Hohnstein maakt het tot een schilderachtige bezienswaardigheid. De directe omgeving van de kliffen en diep ingesneden dalen trok schilders aan in de 18e en 19e eeuw. Caspar David Friedrich was geen uitzondering!  Begin juli 1800 verbleef Friedrich in Hohnstein, waar hij op 8 juli de ingang van kasteel Hohnstein schetste en de volgende dag het zogenaamde "Schinderloch", een opening in de Bärengarten in Hohnstein die vandaag de dag nog steeds bestaat. Friedrich was onder de indruk van de ruïnes en legde de plek vast in een potloodschets.

Hij reisde ook door het mooie Polenztal en ontdekte het imposante zandstenen blok dat overwoekerd was door pijnbomen. Jaren later gebruikte hij de rotsstudie in zijn schilderij "Uitzicht op de Elbevallei". Met artistieke vrijheid tilde hij de enkele tonnen wegende kolos op een uitkijkpunt en verving de dennen door sparren.

Wandeltip: Polenztalweg

Een vlak plateau, bijna verticale rotswanden, een beboste basis en open land rondom. De 415 meter hoge Lilienstein is een opvallend gezicht. Caspar David Friedrich was ook gefascineerd en tekende de enige tafelberg op de rechteroever van de Elbe vanuit verschillende perspectieven. Uitzichten vanuit Rathen, Krippen en Prossen zijn bewaard gebleven. Of hij ook op het plateau van de Lilienstein was, is niet met zekerheid te zeggen. In een sepia uit circa 1836 verschijnt de Lilienstein voor de laatste keer op grote schaal in het werk van Friedrich - als de buitenaardse bestemming van een zware levensreis.

Wandeltip: Van het kuuroord Rathen via de Lilienstein en Prossen naar Bad Schandau

Net als de Gamrig doet ook de Honigstein enigszins denken aan kasteelruïnes Hoewel de opvallende formatie alleen op de achtergrond te zien is in Friedrichs aquarel “Rotsen op een bospad”, gemaakt rond 1810, is deze bepalend voor de compositie. De locatie van de schilder is gemakkelijk te herkennen aan het perspectief Het is het pad door de Amselgrund, vlak voor de Amselwaterval. Op deze foto, net als op andere foto's uit die tijd, kun je zien dat Saksisch Zwitserland aan het begin van de 19e eeuw veel minder dicht bebost was. Tegenwoordig gaat de Honigstein meestal schuil achter hoge bomen.

Wandeltip:Malerweg 2e etappe

Zelfs in de jeugd van Caspar David Friedrich was de "Kuhstall", de grootste rotspoort in Saksisch Zwitserland, een populaire bestemming voor uitstapjes. Natuurliefhebbers hadden er een blok steen ingerold als tafel en iemand had een kookplaats in de rots gebeiteld,
In de zomer was er een snackbar en het was in de mode om je naam op de rotswand te schrijven. Er waren zelfs penselen en inkt! Beide zijn tegenwoordig verboden! Friedrich was hier ook verschillende keren. Zijn tekening, gemaakt rond 1818, is gemaakt tijdens een wandeling met zijn vrouw en zijn vrienden Kummer en Carus.

Wandeltip: Op naar de koeienstal

Caspar David Friedrich onderbrak zijn werk in zijn atelier in Dresden herhaaldelijk om te wandelen en te tekenen in Saksisch Zwitserland. Er zijn minstens 19 verblijven gedocumenteerd. Hij kwam zeker vaak door de oude Elbe poort bij
Pirna. Hij schetste deze tijdens een van zijn eerste ontmoetingen. De rest van de oude vestingwerken van de stad waren een paar decennia eerder al als motief gebruikt door Bernardo Bellotto, gen. Canaletto, een paar decennia eerder. Het werd halverwege de 19e eeuw gesloopt.

Aanbevolen wandeling: Canalettoweg